Mặc dù hiện nay, các phương tiện thông tin đại chúng đang
phát triển rất mạnh mẽ nhưng hệ thống Đài truyền thanh cơ sở với lợi thế kịp thời,
tiện ích, ít tốn kém vẫn giữ một vị trí không thể thiếu trong công tác thông
tin tuyên truyền ở cơ sở.
Đến nay, trên địa bàn tỉnh có 164 Đài Truyền thanh xã và
2.155 cụm loa thôn, bản. Tỷ lệ người dân nghe được thông tin từ hệ thống truyền
thanh ở cơ sở đạt 95%. Giai đoạn 2012 - 2018, Sở Thông tin và Truyền thông được
UBND tỉnh giao làm chủ đầu tư, đã nâng cấp và đầu tư mới trạm truyền thanh cho
116/164 xã, phường, thị trấn, đảm bảo chuyển tải các chủ trương, đường
lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến các khu dân cư cũng như phản
ánh các hoạt động kinh tế - xã hội diễn ra trên địa bàn. Đây còn là công cụ hữu
hiệu phục vụ cho công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền cơ sở.
Anh Nguyễn Văn Quỳnh đọc thông báo trên loa truyền thanh xã
Đã nhiều năm nay, anh Nguyễn Văn Quỳnh – cán bộ văn
hóa xã Quang Kim huyện Bát Xát đã quen thuộc với công việc quản lý
Đài Truyền thanh xã Quang Kim. Từ xây dựng chương trình phát thanh, đến
việc vận hành Đài truyền thanh xã, tiếp sóng các chương trình của đài
Truyền thanh - Truyền hình huyện, Đài Phát thanh - Truyền hình Lào Cai và Đài
tiếng nói Việt Nam đến việc thông báo tổ chức hoạt động tổng vệ sinh, các cuộc
họp, triển khai các chủ trương của Đảng và chính sách mới của chính quyền các cấp.
Thông qua hệ thống loa truyền thanh, thông tin được truyền tải đến người dân
nhanh hơn, sự lan tỏa rộng hơn. Từ những thông tin nắm được, người dân tiếp thu
và có thể phản hồi về vấn đề mà mình quan tâm.
Tại vùng cao, hệ thống loa truyền thanh cũng được vận hành
và khai thác hiệu quả. Đơn cử như ở Nậm Trà (xã Gia Phú, huyện Bảo Thắng), thôn
vùng cao, giao thông chưa thuận lợi. Trước đây, để thông báo đến người dân về
hoạt động chung như họp thôn, tổ chức dọn vệ sinh, chuẩn bị vụ mùa... cán bộ
thôn phải đi gõ cửa từng nhà, bất kể nắng mưa để thông báo, thậm chí phải đi
nhiều lần vì các hộ vắng nhà. Giờ đây, việc làm này đã được thay bằng hệ thống
loa truyền thanh của thôn. Bí thư Chi bộ thôn Nậm Trà - Chảo Lá Lở cho rằng,
ngoài việc đem đến cho người dân nhiều thông tin hữu ích, hệ thống cụm loa truyền
thanh thôn, bản còn giúp các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà
nước đến với người dân thuận lợi hơn. Cán bộ thôn giờ đây chỉ cần sử dụng hệ thống
loa để truyền tải thông tin là đa số bà con nắm được, giúp tiết kiệm thời gian
và công sức.
Hiện nay, đa số mạng truyền thanh cơ sở trên địa bàn tỉnh đã
chuyển từ mạng có dây sang mạng không dây. Ưu điểm của hệ thống truyền thanh
này là không cần hệ thống đường dây mà chỉ cần lắp đặt cụm thu ở bất cứ điểm
nào trong phạm vi phủ sóng (với điều kiện có điện lưới để lắp đặt được hộp
thu). Ngoài ra có thể phát triển hệ thống loa không cần phải tăng công suất máy
phát trong phạm vi phủ sóng của máy phát hiện tại; điều khiển tắt, mở từ xa,
chống được nhiễu từ các nguồn phát thanh FM khác... Tuy nhiên, hệ thống này đặc
biệt nhạy cảm với sét, chỉ cần bị nhiễu sét ở một điểm nào đó là có thể gây hỏng
hàng loạt cụm thu và máy phát; cán bộ quản lý khai thác phải có trình độ chuyên
môn kỹ thuật ở mức độ nhất định để vận hành và sửa chữa...
Một khó khăn nữa cần nhắc đến trong vận hành hệ thống truyền
thanh ở cơ sở, đó là cán bộ phụ trách đài truyền thanh cơ sở chủ yếu là cán bộ
văn hóa xã kiêm nhiệm. Cụ thể, hiện có 160 cán bộ làm công tác vận hành, quản
lý Đài truyền thanh cơ sở, trong đó 136 người làm kiêm nhiệm, 24 người làm
chuyên trách. Do thiếu kiến thức chuyên môn nên đội ngũ này còn hạn chế về năng
lực, kỹ thuật vận hành thiết bị, khả năng viết, biên tập tin, bài, xây dựng
chương trình truyền thanh. Ngoài ra, phụ cấp đối với cán bộ Đài truyền thanh cấp
xã còn thấp, ban biên tập xã hoạt động chưa thật sự hiệu quả do thiếu chuyên
môn, chưa có kỹ năng khai thác thông tin...
Tập huấn chuyên môn cho cán bộ thông tin và truyền thông trên địa bàn huyện Sa Pa
Để khắc phục khó khăn này, hằng năm, Sở Thông tin và Truyền
thông phối hợp với Trung tâm Văn hóa, Thể thao - Truyền thông tỉnh mở lớp
tập huấn cho cán bộ văn hóa phụ trách Đài truyền thanh, cụm loa thôn,
bản. Trong 2 năm (2017 và 2018), Sở Thông tin và Truyền thông đã tập huấn
cho 75 cán bộ quản lý Đài truyền thanh cấp xã, mở 9 lớp tập huấn cho
308 cán bộ phụ trách vận hành, quản lý cụm loa thôn, bản, tổ dân phố.
Thông qua đó, các cán bộ được hướng dẫn xây dựng chương trình phát thanh
tại địa phương; cách biên tập chương trình; cách vận hành cụm loa, sử
dụng trang - thiết bị…
Để nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống truyền thanh
cơ sở, Sở Thông tin và Truyền thông đã chủ động xây dựng, tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Đề
án nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống truyền thanh cơ sở trên
địa bàn tỉnh, giai đoạn 2016 - 2020; kế hoạch số 127 ngày 2/5/2017 về
đẩy mạnh công tác thông tin cơ sở trong tình hình mới trên địa bàn
tỉnh, giai đoạn 2017 - 2020, trong đó
có phát triển hệ thống đài truyền thanh cơ sở.
Mục tiêu phấn đấu đến năm 2020 có 83% xã, phường, thị trấn
có Đài truyền thanh sử dụng tần số theo quy hoạch sử dụng kênh tần số phát
thanh FM; 95% thôn, bản, tổ dân phố có cụm loa truyền thanh; nâng cấp thiết bị
truyền thanh cho 3 đài truyền thanh - truyền hình huyện. Để làm được điều này,
cần tiếp tục nâng cao chất lượng hệ thống truyền thanh cơ sở, mở rộng diện phủ
sóng truyền thanh ở địa phương, rút ngắn khoảng cách thụ hưởng thông tin giữa
các xã, phường, thị trấn; tăng tính đồng bộ về công nghệ truyền thanh. Đồng thời,
tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động của hệ thống truyền
thanh cơ sở; quan tâm công tác đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn nâng cao nghiệp vụ
cho cán bộ thông tin và truyền thông cơ sở; tranh thủ tối đa nguồn vốn từ các
chương trình mục tiêu quốc gia và các nguồn vốn khác để đầu tư cơ sở vật chất,
hạ tầng kỹ thuật cho hệ thống truyền thanh trên địa bàn...
Lâm Tú